Năm 2000.
Đêm đến.
Tiếng ve kêu vang trong màn đêm đen đặc, mùa hè năm nay oi bức đến lạ thường.
Nhan Trăn nóng đến mức phải mở mắt ra, đưa tay lau mồ hôi trên trán, sờ sang bên cạnh – vẫn trống không.
Mẹ vẫn chưa về.
Cô bé chân trần chạy ra phòng khách, sofa trống không – ba cũng chưa về.
Căn nhà yên ắng đến rợn người, chỉ còn tiếng đồng hồ tích tắc cô đơn vang lên.
Cô bé Nhan Trăn nhỏ xíu không khỏi thấy sợ, ôm lấy hai tay rồi chạy xuống lầu.
Ngôi nhà cấp bốn hai tầng càng thêm tĩnh lặng dưới màn đêm. Dưới ánh trăng, cô bé chạy chân trần trên nền đất lành lạnh.
Nắm lấy tay vịn sắt đã gỉ, Nhan Trăn chạy xuống cầu thang, băng qua sân đến nhà bà nội.

“Tiểu Trăn?” Nghe tiếng động, bà lên tiếng ngay, có lẽ bà cũng chưa ngủ suốt đêm.
“Bà ơi, cháu sợ quá.” Giọng Nhan Trăn run run.
“Lại đây, đến với bà nào.” Bà thở dài.
Nhan Trăn ngập ngừng, xoa xoa đôi bàn chân đen nhẻm: “Bẩn lắm…”
“Lại chạy chân trần à, đất lạnh thế kia, lỡ bệnh thì sao?” Bà trách nhẹ, rồi đứng dậy lấy chậu nước nóng.
“Ngâm chân sẽ ấm ngay thôi.”
“Vâng ạ.”

Ngâm đôi chân vào nước nóng, lòng cô bé cũng thấy ấm áp hơn nhiều. Rửa ráy xong, Cô bé chui vào chăn.
Những lúc như thế này, cô chỉ muốn được ở cạnh bà.
Chiếc giường gỗ cũ kẽo kẹt vang lên, trong phòng thoảng mùi long não nhè nhẹ. Tượng Quan Âm trên tủ thấp phản chiếu ánh sáng dù trong đêm. Bên cạnh là tiếng thở đều đều, khiến người ta an tâm vô cùng.
Có bà thật tốt biết bao.
Nhan Trăn rúc vào lòng bà.
“Ngủ sớm đi, mai còn đi học.” Bàn tay rộng lớn, ấm áp nhẹ nhàng vuốt lưng cô bé.
Ôm lấy thân hình ấm nóng, cô chìm vào giấc mộng.

“Con về rồi!” Nhan Trăn đẩy cửa vào nhà, thấy bà đang chăm sóc những chậu cây trong sân.
Sân đầy những chậu cây to nhỏ: giỏ treo, ớt nhỏ, cả những loài Nhan Trăn không gọi tên được. Có loại hoa đỏ đỏ, mỗi lần nở là cô bé lại dùng nhuộm móng tay.
“Vào làm bài đi, bà sắp nấu cơm xong rồi.” Bà tưới cây, cười tít mắt nói.
Nhan Trăn vén rèm tre, vào nhà bật quạt, cầm bút làm bài tập.
Hồi trước, dù là chép từ hay viết nhật ký, cô cũng làm rất lâu, dù chẳng nhiều.
Cô bé hay vừa xem tivi vừa viết đến khuya. Ba thì ngủ gật trên ghế sofa, mẹ thì nổi cáu mắng.
Giờ đây, Nhan Trăn làm xong bài rất nhanh, không còn trốn đi mua đĩa phim “Thủy thủ Mặt Trăng”, cũng rất nghe lời bà.
Nhưng tại sao, khi Trinh đã ngoan hơn rồi… ba mẹ vẫn không về?

Lúc cô bé sắp xếp sách vở xong theo thời khóa biểu, giọng bà vừa vang lên:
“Tiểu Trăn, ăn cơm thôi!”
Nhan Trăn bày bàn nhỏ trong sân, đặt hai chiếc ghế thấp.
Bà nấu cháo đặc, có cả bánh nướng mà cô thích, trên đó in chữ “Thanh Chân”. Trong sân thoảng hương hoa nhè nhẹ, hai bà cháu lặng lẽ ăn cơm, không gian nhỏ hẹp bình yên đến lạ.
“Tối nay ngủ với bà nhé?” Bà mở lời.
Nhan Trăn gặm bánh, lắc đầu cứng đầu.
“Con muốn đợi ba mẹ. Nếu họ về mà thấy nhà không có ai, chắc sẽ buồn lắm, giống như mỗi tối con cũng thấy buồn.”
“Đứa ngốc.” Bà im lặng một lúc, chỉ nói ba chữ ấy.
“Hồi trước họ cũng hay cãi nhau, chỉ là lần này lâu hơn chút thôi. Con sẽ ngoan ngoãn chờ họ về. À mà tối nay con hẹn Duệ Duệ sang nhà bạn xem Ultraman rồi, lát con về liền.”
“Ừ, đi đi.”

Khi trở về, bà đang ngồi trong sân ngâm chân, ánh mắt xa xăm, không biết đang nghĩ gì.
Nhan Trăn đóng cửa, cài then, dùng gậy gỗ chống cửa.
Nhìn bóng dáng nhỏ bé ấy, bà ngẫm nghĩ rất lâu mới nhẹ giọng nói:
“Tiểu Trăn, về ba mẹ con thì…”
“Có gì mai hẵng nói bà ạ, con buồn ngủ rồi. Con lên lầu đây, chúc bà ngủ ngon.”
Còn chưa để bà nói hết, cô bé đã chạy biến đi.
Có những chuyện, chỉ cần không nói ra, thì cứ như chưa từng xảy ra.
Không muốn nghe, không thể nghe – chỉ như vậy mới có thể tiếp tục sống.

Cuộc sống của Nhan Trăn cứ lặp đi lặp lại như thế. Cũng như hai người ấy – mãi chẳng quay về.
Thỉnh thoảng, cô bé mải mê tìm hiểu vì sao trong nhà kho ẩm thấp sau mưa lại mọc nấm, hoặc tò mò tại sao cầu thang bong xi măng lại mọc rêu.
Nhưng phần lớn thời gian vẫn sống như những đứa trẻ bình thường – chơi đùa, chạy nhảy với bạn học.

Cho đến ngày gặp lại mẹ – như thể kiếp trước vậy.
Hôm ấy, mẹ mặc áo xanh nhạt, đứng trước cửa nhà.
Ánh mắt, nét mặt vẫn dịu dàng như xưa – hệt như lúc mẹ từng mở cửa đón cô bé về từ trường.
Chỉ khác là giờ, hai người đã đổi chỗ.
“Tiểu Trăn.” Đó là giọng nói mà cô bé luôn mong nhớ.
Đôi tay ấm áp đặt lên đầu, Nhan Trăn ôm chặt lấy mẹ.
Tối đó, hai mẹ con nằm trên giường tầng trên, thủ thỉ tâm tình như ngày xưa.

“Con biết là mẹ sẽ về mà, bà còn lừa con.” Cô ôm chặt lấy mẹ.
“Trăn à, con mong mẹ hạnh phúc không?” Mãi sau mẹ mới khẽ hỏi.
“Dạ có ạ!” Cô mở to mắt nhìn mẹ. “Từ nay con sẽ rất ngoan, không nghịch phá ở trường, sẽ làm bài đầy đủ, không mua đồ ăn vặt linh tinh nữa. Vậy mẹ sẽ hạnh phúc đúng không?”
Người phụ nữ lặng lẽ nhìn Nhan Trăn, ánh mắt ngấn lệ.
“Con ngoan của mẹ… là mẹ có lỗi với con. Mẹ… không thể chịu đựng thêm nữa. Mẹ và ba đã ly hôn rồi. Mẹ thấy quá mệt mỏi, quá khổ sở. Trăn, đừng trách mẹ, mẹ đã… cố gắng rồi.” Đến câu cuối, mẹ đã khóc nấc.
“Con yêu, mẹ muốn rời khỏi nơi này… con ở lại với ba và bà được không?”
Nhan Trăn nhìn khuôn mặt đẫm lệ của mẹ, cắn chặt môi không nói.
Rõ ràng rất muốn gặp mẹ, rất muốn nghe mẹ nói… vậy mà khi gặp rồi, nghe rồi… sao lòng lại đau thế?
Mẹ định bỏ rơi con sao?
Ly hôn là gì? Sao không thể dẫn con đi cùng?
Thời gian xa nhà, mẹ trông đỡ tiều tụy hơn trước… Vậy với mẹ, hạnh phúc là rời đi sao?
Vì sao không thể mang cô bé theo?
Hay là… cô bé chính là gánh nặng trên con đường đi đến hạnh phúc của mẹ?
Nên mẹ mới mãi không quay lại, không gặp cô?
Có nó sẽ khiến mẹ mệt mỏi sao?
Nhưng nó chưa bao giờ muốn làm phiền ai cả – nhất là mẹ, người con yêu thương và cần nhất…
Một lúc lâu, Trinh khẽ gật đầu.

“Xin lỗi… con yêu của mẹ, Tiểu Trăn của mẹ…” Mẹ ôm cô bé thật chặt, như dùng hết toàn bộ sức lực.
Không rõ là nước mắt hay mồ hôi hòa quyện trong cái nóng mùa hè, rồi khép lại…

“Bà ơi, mẹ đâu rồi?”
Đó là câu đầu tiên Nhan Trăn nói khi chạy về nhà sau giờ tan học.
Bà đang quét sân, thấy cô bé thì dừng tay.
“Mẹ con đi rồi.” Bà nhìn Nhan Trăn đầy lo lắng.
“Bà ơi, với mẹ… con là gánh nặng sao?” Cô bé mở to mắt hỏi, tìm kiếm câu trả lời.
“Sao lại như thế được?” Bà xúc động, bỏ chổi ôm chặt Nhan Trăn.
“Con nghe người ta nói, phụ nữ ly hôn thì không thể mang theo con. Con là gánh nặng. Mẹ muốn tái hôn, có gia đình mới, nên không cần con nữa, đúng không? Tuần trước ba cũng về, sao không muốn gặp con, còn dặn bà đừng nói gì?”
Cô bé bật khóc: “Họ đều nói yêu con nhất, thương con nhất… sao lại đá con như quả bóng, như dịch bệnh mà tránh? Có phải Trăn Trăn dở tệ, đáng ghét lắm nên ba mẹ mới không cần con?”
Mắt bà đầy nếp nhăn, đọng lệ:
“Tiểu Trăn, không sao đâu, có bà đây. Là họ sai, họ đều sai. Bà sẽ luôn bên con, bên con đến lúc con lớn, lấy chồng, sinh em bé.”
“Bà ơi, mình móc ngoéo nhé, ai nói dối là chó con!” Nhan Trăn cười mà còn khổ hơn khóc.

Mùa hè trôi qua lặng lẽ.
Những đóa hoa cũ trong sân đã dần tàn úa, nhưng vẫn kiên cường lay động bên hai bà cháu ôm nhau – thê lương và bi thương.

Sau đó, Nhan Trăn không bao giờ khóc nháo nữa – ngoan ngoãn đến lạ thường.
Vì cô bé hiểu, mình giờ chỉ là đứa trẻ bị bỏ rơi – nhất định phải ngoan, phải nghe lời, người lớn mới không ghét bỏ, không ruồng rẫy.
Nhìn đứa trẻ ngoan ngoãn đến khiến người ta lo lắng ấy, bà chỉ biết thở dài.
Chỉ mong Tiểu Trăn có thể như bao đứa trẻ khác – bướng bỉnh, nghịch ngợm, vô lo vô nghĩ…

Thời gian trôi nhanh, mùa đông đến.
Ngày ngày Nhan Trăn bổ than, bỏ vào lò sưởi, giữ cho nhà ấm áp.
Dùng số tiền ba mẹ để lại cho cô, tờ lịch lại lật thêm một trang.
Nhìn những ngôi nhà sáng đèn, nghe tiếng pháo rộn rã, hai bà cháu cùng nhau đi qua thiên niên kỷ đầu tiên.

Năm 2000 đã qua.
Dẫu cho – nhà, đã không còn là nhà nữa – chỉ còn lại hai con người đơn độc.