Bệnh nhân ứ nước thận là giường 12, một nhóm người vây thành vòng tròn quanh giường bệnh, Thẩm Biệt và Phí Lâm đứng hai bên giường, đối mặt nhau.

Giường 12 tên là Hồ Hoằng Tráng, là một gã đàn ông to lớn tầm ba mươi tuổi, mặt đầy thịt, nhưng lại mang nụ cười chất phác, nhìn cũng không hung dữ. Anh ta rất thoải mái hai tay gối đầu, dựa vào gối, dường như rất thích sự thăm hỏi của bác sĩ.

Phí Lâm cầm phim chụp CT trên tay, soi vào ánh sáng.

Hôm qua anh uống rượu, ngủ rất say, sáng nay dậy quá muộn, chỉ kịp lướt qua bệnh án và chẩn đoán của bệnh nhân mới nhập viện, chưa kịp xem các xét nghiệm hỗ trợ.

Xem xong phim, đầu Phí Lâm không động, mắt liếc qua thẻ thông tin ở đầu giường, rồi dò xét một góc phim: “Đại Tráng, tại sao anh không đến chữa sớm hơn? Anh đã đau lưng ba năm rồi, sao không đi kiểm tra? Bác sĩ ghét nhất là bệnh nhân như anh đó.”

“Hả?” Nụ cười của Hồ Hoằng Tráng cứng đờ, cổ rướn lên, như muốn nghe rõ hơn.

Vốn tưởng rằng sẽ nghe được những lời như hôm qua “cảm thấy thế nào?” “Đỡ đau rồi chứ!”, ai ngờ…

Trong lòng Thẩm Biệt dâng lên một cảm giác không lành, gân xanh trên trán không tự chủ giật giật, nhưng lại không nói ra được là có vấn đề ở đâu. Ngay sau đó, hắn đã nghe thấy Phí Lâm: “Anh xem này, ở cửa thận trái của anh tắc một viên sỏi to như vậy này.”

Hồ Hoằng Tráng có chút ngại ngùng gãi đầu: “Không có tiền phẫu thuật, không đau thì thôi…”

Phí Lâm dùng ngón trỏ và ngón cái khoanh một vòng tròn to bằng quả táo gai, đưa cho Hồ Hoằng Tráng xem, tiếp tục nói: “Sỏi tắc ở cửa thận, nước tiểu không ra được, làm thận phình to lên, anh xem, những hình này đều là nước cả đấy, thận của anh chỉ còn một lớp vỏ thôi, mà còn kéo dài thì sẽ toi…”

Phí Lâm nói được một nửa thì đầu đột nhiên bị người khác vòng qua, bàn tay ấm áp che lên miệng, biến “toi quả thận” thành một luồng khí đột ngột phun ra.

Bàn tay làm động tác chém xuống như lưỡi dao, chém lên cổ tay Thẩm Biệt, rồi chuyển sang nắm lấy tay anh.

Môi là nơi cực kỳ nhạy cảm, nơi đó phân bố rất nhiều dây thần kinh cảm giác và dây thần kinh vận động, Phí Lâm nhất thời không phản ứng kịp, tiếng lẩm bẩm dần trở nên chậm rãi.

Bàn tay khô ráo, ấm áp, có những đường vân nhỏ trong lòng bàn tay, khi môi lướt qua giống như đang miết qua cát.

Anh vùng vẫy ngẩng đầu lên, lại cảm thấy bàn tay kia che càng chặt hơn, may là cuối cùng cũng nhìn thấy được thủ phạm.

Không hiểu tại sao, Phí Lâm đọc được một ý tứ từ vẻ mặt hơi co giật của Thẩm Biệt – cậu đừng nói nữa. Đó là một biểu cảm phức tạp với ba phần nhẫn nhịn, ba phần chán ghét, ba phần cạn lời và một phần may mà có tôi thu dọn tàn cuộc.

Khung cảnh quái dị đến khó tả.

Tất cả các đồng nghiệp khoa tiết niệu đều cảm thấy chỉ cần giáo sư Thẩm và chủ nhiệm Phí xuất hiện trong cùng một khung hình thì mọi chuyện sẽ đi theo một hướng không thể lường trước. Ví dụ như Phí Lâm làm bỏng tay Thẩm Biệt, ví dụ như Thẩm Biệt nhốt Phí Lâm vào phòng tối, ví dụ như vừa rồi khoác vai bá cổ và bây giờ.

Thứ nhất là rất khó nắm bắt mối quan hệ của hai vị lãnh đạo, thứ hai là trong tình cảnh này ai cũng cảm thấy mình nên đứng ra giải tỏa sự lúng túng, nhưng không ai giải tỏa được, nên chỉ có thể trong sự kinh ngạc của bệnh nhân, và bệnh nhân giường bên cạnh nhìn giáo sư Thẩm ở phía giường này một tay ấn đầu chủ nhiệm Phí ở phía giường kia, một tay bịt miệng anh ta.

Hai người ở trong tư thế trừu tượng này, một giây dài như một thế kỷ, Hồ Hoằng Tráng kẹp giữa hai người đang giằng co, rụt người lại mấy centimet.

Cho đến khi Phí Lâm gật đầu, điên cuồng nháy mắt, hai mắt đều đang nói “tôi không nói tôi không nói”, thì Thẩm Biệt mới buông tay ra.

Sau khi buông tay ra, Thẩm Biệt vẫn thấy tim mình còn đập thình thịch, có cảm giác như vừa có nụ hôn thoáng qua trong vài giây ngắn ngủi và sự ngộ ra “thảo nào Phó Tường không cho cậu ta giao tiếp với bệnh nhân”.

Biết là đáng sợ, nhưng không biết lại đáng sợ đến thế.

Phí Lâm như được đại xá thở phào một hơi, đứng thẳng người lên hỏi: “Anh làm gì vậy?”

Tôi làm gì vậy?

Thẩm Biệt lần đầu tiên cảm thấy nghẹn lời, vậy mà lại nảy sinh ở trên người Phí Lâm một cảm giác “ếch ngồi đáy giếng”, anh giơ tay lên ngón trỏ chỉ chỉ vào Phí Lâm vài cái.

Vẫn không thể sắp xếp ngôn ngữ một cách tốt nhất: “Cậu… tôi… tóm lại cậu đừng có nói gì nữa, lát nữa về văn phòng tôi sẽ nói với cậu.”

Đây là lần đầu tiên, mọi người trực diện cảm nhận được “Phí thần không giỏi nói chuyện với bệnh nhân” trong lời đồn, cúi đầu nín cười đến đau cả bụng.

Con người mà, bạn trò chuyện công việc với anh ta cũng không thấy chỗ nào bất thường, thậm chí còn không theo kịp tư duy nhanh nhạy của anh ta. Nhưng hễ đụng đến chuyện y học thì những lời anh ta nói với bệnh nhân chỉ toàn những thứ lố bịch.

Thượng đế quả thật là công bằng, cánh cửa này đóng hơi bị chặt.

Nếu là trước đây, Phí Lâm có lẽ sẽ không nghe lời. Mặc dù anh là giáo sư, nhưng tôi là người dưới một người, trên toàn khoa mà. Cho dù Phí Lâm vốn không thích nói chuyện khi kiểm tra phòng bệnh thì tự mình không nói và bị cấm nói vẫn là hai chuyện khác nhau.

Dáng vẻ lắp bắp của người này giống như có cái gì đó khó nói, Phí Lâm không hiểu sao lại tin hắn: “Vậy thì được thôi.”

Hồ Hoằng Tráng như lạc trong sương mù, có chút không hiểu bây giờ là tình huống gì, chủ động hỏi: “Tôi có thể xuất viện không? Cái sỏi này trước đây cũng đau rồi, không đau thì tôi muốn xuất viện.”

Câu trả lời của Thẩm Biệt nghiêm túc và chuyên nghiệp: “Không được, không đau không có nghĩa là khỏi bệnh, mà là đang che giấu bệnh tình. Thận trái của anh có nhiều sỏi, thận không phải để chứa nước tiểu. Nước tiểu của anh đang bị tắc ở trong thận. Bây giờ chỉ cần một cuộc phẫu thuật nhỏ là có thể giải quyết được, nếu cứ kéo dài thì quả thận này có khả năng không giữ được, đến lúc đó chi phí sẽ còn cao hơn.”

“Chúng tôi có thể thực hiện phẫu thuật với vết mổ rất nhỏ, chỉ cần tạo một lỗ ở lưng. Thời gian hồi phục sau phẫu thuật cũng rất ngắn, anh sẽ không mất nhiều thời gian để quay lại làm việc. Chi phí ngoài stent đều có thể được thanh toán một phần.”

“Bệnh nhân của ai?” Thẩm Biệt quét mắt nhìn bác sĩ.

Tề Côn giơ tay trả lời: “Của tôi ạ!”

Thẩm Biệt: “Lát nữa sau khi kiểm tra phòng bệnh xong thì cậu trao đổi tình hình bệnh với anh ấy, nói rõ khả năng biến chứng thành uraemia.”

Thẩm Biệt cố tình nói bệnh uremia bằng tiếng Anh, Tề Côn có tố chất nghiên cứu khoa học không tệ, lập tức đã hiểu. Bác sĩ sẽ không nói thẳng ra những căn bệnh nghiêm trọng trước mặt bệnh nhân, ví dụ như ung thư, sẽ ngầm nói là Ca.

Đau đớn dường như là cảm giác mà con người không thể chịu đựng được nhất, chỉ cần không đau thì chuyện gì cũng được, chỉ cần không đau nữa thì sẽ quên hết. Những lúc không đau, lời khuyên nhủ của bác sĩ giống như gió thoảng bên tai, chỉ đến khi không thể cứu vãn được nữa thì mới kêu ca không thôi.

Sau khi kiểm tra phòng bệnh xong, mỗi người đều bận rộn, đi làm rồi tan làm.

Phí Lâm vai kề vai đi cùng Thẩm Biệt trở về văn phòng, bật hộp thuốc lá lấy một điếu, tựa vào cửa sổ hỏi người: “Nói đi, ý gì vậy?”

Thẩm Biệt nhìn anh chằm chằm vài giây, hỏi một câu không liên quan: “Môn ‘Quan tâm nhân văn trong y học’ của cậu không bị trượt à?”

“Hả?” Tay Phí Lâm run lên làm rơi tàn thuốc, nghiêm túc rơi vào trầm tư, “Môn này là môn tự chọn, ai mà chọn cái môn vô dụng này chứ.”

Thẩm Biệt đỡ trán: “Phí Lâm, trước đây có Phó Tường giúp cậu đỡ đòn thì không nói, nhưng phần nhân văn y học này đúng là vấn đề nghiêm trọng trong công việc của cậu, cậu chưa nắm vững được kỹ năng giao tiếp với bệnh nhân…”

Thẩm Biệt cố gắng nghĩ xem nên làm sao để nói ra vấn đề của Phí Lâm một cách uyển chuyển mà rõ ràng, nghĩ Phí Lâm trông thì thông minh đấy, nhưng trong việc hiểu “uyển chuyển” lại là một tên ngốc, vẫn nên nói thẳng ra thì hơn:

“Tôi biết cậu coi y học như một ngành khoa học kỹ thuật lạnh lùng. Nhưng lâm sàng không phải là lạnh lùng, những bệnh nhân kia không phải là một đống thịt dưới dao mổ của cậu, những bộ não được cậu sửa chữa cũng không phải là tác phẩm nghệ thuật.”

“Tôi biết tất cả những gì cậu nói đều là sự thật, nhưng cậu không thể cứ như vậy mà kể lại sự thật nguyên vẹn cho bệnh nhân, không phải ai cũng có thể kiên cường chấp nhận bệnh tật của mình.”

“Ôi!” Phí Lâm kêu đau một tiếng, hóa ra là thuốc lá đã cháy đến tay, anh bị Thẩm Biệt làm cho giật mình mất tập trung, vốn dĩ muốn nói việc này không ảnh hưởng đến công việc của anh, nhưng thấy vẻ mặt nghiêm túc của Thẩm Biệt, lời đến bên miệng lại biến thành: “Vậy phải làm sao?”

Một câu hỏi hay, phải làm sao.

Thẩm Biệt ngẩng mặt lên từ lòng bàn tay, cẩn thận xác nhận Phí Lâm có đang đùa hay không, hắn cứ tưởng với cái tính “một tay cầm dao mổ tung hoành thiên hạ” của Phí Lâm, thì sẽ không phục hắn lắm.

Đúng thôi, Phí Lâm không phải là người thích đùa.

Vậy thì nên làm như thế nào?

Một ý tưởng táo bạo vừa chứa đựng tình cảm cá nhân, lại vừa hợp tình hợp lý nảy ra: “Tôi sẽ dạy kèm cho cậu, mô phỏng tình huống y bác sĩ với bệnh nhân.”

“Mấy người trí thức các anh đúng là biết chơi,” Phí Lâm đột nhiên cảm thấy điếu thuốc trên tay nhạt nhẽo, dập thuốc về chỗ mình, “Khi nào thì bắt đầu?”

Thẩm Biệt nhắm mắt lại, thầm nghĩ “đệt”, đây là từ mà giáo sư Thẩm chưa bao giờ phát ra, dù là bằng lời nói, văn bản, hay trong lòng.

Lớp học bồi dưỡng quan tâm nhân văn y học độc quyền một kèm một của giáo sư Thẩm đương nhiên sẽ không thể nhanh chóng bắt đầu ngay được. Dù sao thì hắn cũng là một người rất bận rộn, còn có nghiên cứu. Trong tổ còn có sinh viên, một mình chạy mấy đầu, ngày làm việc phải đến khoa một lát, thỉnh thoảng còn phải bay đến nơi khác để họp.

Phí Lâm cũng không phải là học sinh cần thi cử, học thuộc các điểm trọng tâm rồi trả lời là xong.

Hắn phải chuẩn bị nội dung phù hợp cho Phí Lâm, nên vẫn cần phải soạn bài.

Vào thứ sáu, ca phẫu thuật lấy sỏi bằng nội soi kép của Hồ Hoằng Tráng đã đến.

Hồ Hoằng Tráng là một nhân viên giao đồ ăn, làm một ngày thì nhận tiền một ngày, vô cùng không muốn trì hoãn việc phẫu thuật.

Nếu là người có chút văn hóa, bạn giải thích cho anh ta hiểu, cho anh ta biết sự nguy hiểm, thì phần lớn đều sẽ đồng ý phẫu thuật.

Tề Côn đã dùng những ngôn từ mộc mạc nhất, mà vẫn không làm cho người này hiểu được hậu quả của việc không phẫu thuật, sau này mới phát hiện, người này không biết là không có thận sẽ chết người.

May mà anh ta biết, “uremia*” là một căn bệnh có thể khiến người ta nghèo đến mức chỉ có thể ăn bánh bao, cuối cùng dưới con át chủ bài này thì đã thỏa hiệp.

*nhiễm độc urê huyết

Phòng phẫu thuật cũng rất náo nhiệt. Vì khoa gây mê tiếp xúc với toàn bộ khoa ngoại nên ca phẫu thuật mới của khoa tiết niệu từ khoa gây mê lan rộng ra, truyền khắp bệnh viện.

Mọi người đến xem náo nhiệt chủ yếu có hai nguyên nhân. Người của khoa tiết niệu là muốn đến học hỏi thao tác nội soi kép, còn những người còn lại đều là nghe nói trên đơn xin phép phẫu thuật, người hỗ trợ phẫu thuật viết hai chữ – Thẩm Biệt.

Đệt mợ?

Thẩm Biệt? Hỗ trợ phẫu thuật?

Có phải viết nhầm rồi không?

Bác sĩ gây mê Tiểu Lý cầm bệnh án, nheo mắt đầy ẩn ý. Chậc, chữ ký đều đã ký rồi, đúng là Thẩm tiên. Mặc dù khoa gây mê của họ không bái thần tiên, nhưng khi đến Tiểu Lý, uy danh của Thẩm Phí đã không còn giới hạn trong chuyên ngành lâm sàng nữa.

Khi Thẩm Biệt giơ hai tay từ phòng khử trùng bước ra, trong hành lang đã có một đống người đứng. Người của khoa xương, khoa lồng ng.ực, khoa hậu môn trực tràng??? Sao người làm phẫu thuật ngoại trú cũng chạy đến đây thế này?

Thẩm Biệt bước vào phòng phẫu thuật giữa vô số ánh mắt lẩn tránh.

Hôm đó, rất nhiều người cảm thấy phòng phẫu thuật này rạng rỡ hẳn lên.

Ai mà ngờ được mình sẽ có cơ hội nhìn thấy người được ghi danh trong sách giáo khoa, người tham gia biên soạn hướng dẫn, mặc áo phẫu thuật ở cái bệnh viện tồi tàn này chứ!!!

Thẩm Biệt quét hồng ngoại mở cửa, lợi thế hình thể ép buộc chiếc áo phẫu thuật rộng thùng thình mặc lên người cũng có cảm giác vừa vặn, để tránh làm ô nhiễm, hai tay đan vào nhau giơ trước ngực.

Phí Lâm cầm dung dịch sát khuẩn i-ốt khử trùng, vừa đổi hướng, vừa hay nhìn thấy cửa lớn mở ra. Phía sau xuất hiện khuôn mặt trầm tĩnh của Thẩm Biệt. Những ngón tay thon dài giống như một vùng hoang vu xa xăm, hơi thở không tự chủ khựng lại.

—–

Uremia, tiếng Việt thường gọi là nhiễm độc urê huyết, là một tình trạng y tế nghiêm trọng xảy ra khi thận bị suy giảm chức năng, không còn khả năng lọc bỏ các chất thải ra khỏi máu một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến sự tích tụ các chất thải, đặc biệt là urê, creatinine và các chất thải nitơ khác, trong máu, gây ra nhiều triệu chứng và biến chứng nguy hiểm.

Uremia thực chất không phải là một bệnh riêng biệt, mà là một hội chứng, tức là một tập hợp các triệu chứng xuất hiện cùng nhau, biểu thị cho giai đoạn cuối của bệnh thận mạn tính (CKD). Khi bệnh thận tiến triển đến giai đoạn cuối, chức năng thận bị suy giảm nghiêm trọng, thường dưới 10%, dẫn đến tình trạng uremia.

Một số triệu chứng thường gặp của uremia bao gồm:

• Mệt mỏi, suy nhược: Do sự tích tụ chất thải trong cơ thể.

• Buồn nôn, nôn: Do kích ứng đường tiêu hóa bởi các chất độc.

• Chán ăn, sụt cân: Do rối loạn chuyển hóa và kém hấp thu.

• Ngứa: Do kích ứng da bởi các chất độc.

• Rối loạn giấc ngủ: Do khó thở và các triệu chứng khác.

• Co giật, hôn mê: Trong trường hợp nặng.

• Phù: Do thận không thể loại bỏ chất lỏng dư thừa.

• Thay đổi lượng nước tiểu: Có thể tiểu nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường.

• Khó thở: Do tích tụ chất lỏng trong phổi.

• Đau đầu: Do tăng huyết áp và tích tụ chất thải.

• Huyết áp cao: Do rối loạn cân bằng nước và điện giải.

Nguyên nhân gây ra uremia thường là do các bệnh lý làm suy giảm chức năng thận, chẳng hạn như:

• Bệnh thận đa nang: Một bệnh di truyền gây ra các nang chứa dịch trong thận.

• Viêm cầu thận: Viêm các mạch máu nhỏ trong thận.

• Sỏi thận: Các tinh thể cứng hình thành trong thận.

• Tăng huyết áp: Huyết áp cao gây tổn thương thận.

• Đái tháo đường: Lượng đường trong máu cao gây tổn thương thận.

Điều trị uremia tập trung vào việc:

• Lọc máu (chạy thận nhân tạo): Loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa khỏi máu.

• Ghép thận: Thay thế thận bị tổn thương bằng một quả thận khỏe mạnh.

• Điều trị nguyên nhân gây bệnh thận: Kiểm soát huyết áp, đường huyết, v.v.

• Điều trị các triệu chứng: Giảm ngứa, buồn nôn, v.v.